Tư vấn môi trường chuyên nghiệp số 1 Việt Nam

Kinh tế tăng trưởng, khu công nghiệp, cụm công nghiệp phát triển nhanh chóng nhưng lại chưa đi đi đôi với việc đầu tư hệ thống xử lý chất thải. Tình trạng ô nhiễm môi trường khu công nghiệp  một phần do ý thức của doanh nghiệp, một phần do chế tài xử phạt chưa đủ sức răn đe.

Chỉ 50% doanh nghiệp có hệ thống xử lý nước thải

Viện trưởng Viện Khoa học môi trường và phát triển - PGS.TS Lê Trình cho biết cả nước hiện có 15 khu đô thị, 298 khu công nghiệp và 878 cụm công nghiệp. Các khu công nghiệp đã góp phần phát triển kinh tế, xã hội, giá trị sản xuất công nghiệp bình quân trên 1 ha đất đã cho thuê đạt khoảng 1,6 triệu USD/ha/năm, các khu công nghiệp cũng đang tạo việc làm cho 1,6 triệu lao động trực tiếp và gần 1,8 triệu lao động gián tiếp.

Bên cạnh những mặt tích cực thì phát triển công nghiệp gây không nhỏ với môi trường. Hiện vẫn còn nhiều khu công nghiệp chưa hoàn thiện các công trình thu gom, xử lý chất thải tập trung. Nhiều trường hợp khu công nghiệp đã có trạm xử lý nước thải nhưng chưa hoạt động thường xuyên, nước thải sau khi xử lý chưa đạt quy chuẩn.

“Việc xả thải khối lượng lớn các chất thải công nghiệp chứa hàm lượng các chất ô nhiễm có độc tính cao đã và đang ảnh hưởng đến các hệ sinh thái tự nhiên, sức khỏe con người và gây tổn hại nhiều ngành kinh tế”, ông Trình khẳng định.

Ông Trình dẫn chứng, tại Hà Nội có tới 3.000 doanh nghiệp, cơ sở sản xuất phát sinh chất thải công nghiệp nhưng chỉ có gần 200 đơn vị đăng ký quy trình xử lý nghiêm túc; tỷ lệ chất thải nguy hại được xử lý chỉ chiếm 20 đến 25% số còn lại trôi nổi và lẫn vào rác sinh hoạt. Tại TP. Hồ Chí Minh có tới gần 50% các doanh nghiệp cơ sở sản xuất có phát sinh khí thải ra môi trường chưa trang bị hệ thống xử lý nước thải.

Cục trưởng Cục Kiểm soát ô nhiễm, Tổng cục Môi trường - ông Lê Hoài Nam cho biết, hiện nhiều khu công nghiệp, cụm công nghiệp vừa thu hút đầu tư vừa xây dựng cơ sở hạ tầng, tuy nhiên lại không tuân thủ thiết kế ban đầu, không xây dựng nhà máy xử lý chất thải tập trung. 

“Ngoài ra, nhiều khu công nghiệp, cụm công nghiệp cũ đang bị ô nhiễm do các nhà máy sử dụng công nghệ sản xuất lạc hậu hoặc chưa đầu tư hệ thống xử lý chất thải trước khi thải ra môi trường. Bên cạnh đó, hoạt động sản xuất tại các khu công nghiệp, cụm công nghiệp đã phát sinh một lượng chất thải nguy hại, chất thải rắn, đây là nguồn gây ô nhiễm môi trường”, ông Nam khẳng định.

Cần chế tài mạnh hơn

Từ đầu năm 2015 tới nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với các bộ, ngành địa phương tổ chức kiểm tra, thanh tra việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường đối với 2.945 cơ sở khu công nghiệp, cụm công nghiệp trên cả nước. Các địa phương cũng đã chủ động tổ chức 2.148 cuộc thanh tra kiểm tra pháp luật về bảo vệ môi trường của các khu công nghiệp cụm công nghiệp, đã tiến hành xử phạt, và đình chỉ nhiều cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Bên cạnh việc thanh tra mạnh mẽ của ngành tài nguyên là sự vào cuộc của lực lượng cảnh sát môi trường, Thiếu tướng Nguyễn Xuân Lý, Cục trưởng Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm môi trường, Bộ Công an cho biết, qua hoạt động từ năm 2009 tới nay, lực lượng cảnh sát phòng chống tội phạm môi trường đã tiến hành khám phá, phát hiện 56 nghìn vụ vi phạm phát luật về bảo vệ môi trường, trong đó đã đề nghị cơ quan cảnh sát điều tra khởi tố 1.500 vụ, xử lý vi phạm hành chính 617 tỷ đồng. Tuy nhiên, theo ông Lý, việc chỉ dừng lại ở xử lý vi phạm hành chính đối với các cơ sở gây ô nhiễm môi trường là chưa đủ sức răn đe.

Ông Hoàng Dương Tùng, Phó Tổng cục trưởng, Tổng cục Môi trường cho biết: “Thanh tra kiểm tra là công cụ không thể thiếu được trong quản lý môi trường. Hiện nay, số đợt thanh tra đã gia tăng, mức xử phạt cũng tăng cao và sắp tới sửa Luật Hình sự sẽ cho phép đưa ra tòa xử lý hình sự một số trường hợp gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Đồng thời, sẽ có những văn bản pháp luật quy định cụ thể hơn về việc xây dựng hạ tầng xử lý chất thải tại các khu công nghiệp”.